Satış ve karlarını artırmak: Eğer firma iç pazarda iyi bir performans gösteriyorsa, yabancı pazarlara girmesi muhtemelen karlılığı artıracaktır.

Dünya pazarlarından pay almak: Dış pazarlara açılan firma, rakiplerinin dış pazarlarda pay almak için neler yaptıklarını ve pazarlama stratejilerini öğrenecektir.

İç pazara olan bağımlılığı azaltmak: Firma dış pazarlara açılarak, pazarlama gücünü artıracak ve iç pazardaki müşterilere olan bağımlılığını azaltacaktır.

Pazar dalgalanmalarını dengede tutmak: Firma dünya pazarlarına açılarak, iç piyasadaki genel ve mevsimsel dalgalanmalardan ve değişen tüketici taleplerinin yarattığı baskıdan kurtulacaktır.

Fazla üretim kapasitesini satmak: İhracat yaparak, kapasite kullanım oranı ve üretim vardiyalarının süresi artırılabilir. Böylece ortalama birim maliyetler azalmış ve ölçek ekonomisine ulaşılmış olunacaktır.

Rekabet gücünü artırmak: İhracat firmanın ve bir ülkenin rekabet gücünü artırmaktadır. Firma yeni teknolojilere, metotlara ve yöntemlere uyum sağlayarak yarar sağlarken, ülke de dış ticaret dengesinin iyileşmesinden fayda sağlayacaktır.

İstihdam yaratmak: Mal ve hizmet ihracatı, yeni iş olanakları yaratacak, işsizliği azaltacaktır.

İHRACAT YAPMANIN FİRMA İÇİN FAYDALARI ya da RİSKLERİ NELERDİR?

İhracatın firmalara doğrudan faydaları şunlardır:

• Pazar payınızı genişletme, satışlarınızı ve karlılığınızı artırma fırsatı verir.
• ​Eğer iç pazarda kapasite tam kullanılmıyor ise, üretimi artırma ve birim maliyetleri düşürme imkanı sağlar.,İç pazara olan bağımlılığı azaltır, iç pazardaki durgunluğu telafi etme imkanı verir.
• Dış pazarlara girerek, iç pazardaki rekabeti yayma, riski dağıtma imkanı verir.
• İç pazarda denenmiş ve test edilmiş ürünleri ihraç ederek dış pazara girilmesi, pazar araştırması maliyetini azaltır.
• Uluslararası pazarlarda yaşanan yoğun rekabet, ihracatçıları, ürünlerini pazarın
• ihtiyaçlarına göre uyarlamak için teşvik eder, böylece teknolojik “know-how”düzeyinde gelişme sağlanır.
• Mevsimsel satışlardaki dalgalanmaların olumsuz etkisini azaltırsınız.
• Firmaya düzenli para akışı, yeterli işletme sermayesi sağlarsınız.
• Ürünlerinizin yaşam süresini uzatırsınız.
• Firmanızı ve markanızı diğer pazarlara tanıttıkça, tüm pazarlarda rekabet etme gücünüz artar.

İç pazarda ve dış pazarda karşılaşılan benzer riskler şunlardır:

• Satışlar tahmin edilen seviyelerin altında kalabilir.
• Rekabet beklenenden daha fazla olabilir.
• Müşteriler ödeme yapmakta yavaş olabilir veya hiç ödeme yapmayabilirler.

Sadece ihracata özgü riskler ise şöyle özetlenebilir:

• Hedef ülkeden ihracat gelirlerinin geri çıkışı kısıtlanmış veya yasaklanmış olabilir.
• Döviz kurlarındaki dalgalanmalar karları azaltabilir, ortadan kaldırabilir, hatta kayıplara neden olabilir.
• Ödeme yapılmaması veya sözleşme ile ilgili diğer anlaşmazlıklarda, yargıya gitmekte sorunlar çıkabilir.
• Savaş, iç savaş veya yabancı devlet tarafından millileştirme gibi hedef pazardaki istikrarsızlıklar kayıplara yol açabilir.
• Ürün yabancı pazarlarda kabul görmeyebilir. Üründe değişiklik yapılması zor olabilir.

Transit ticarete konu olan mallar herhangi bir vergi ve harca tabi değildir. Aldığımız malları ülkemize getirip, gümrüklü antrepolara indirerek başka bir ülkeye satarsak, antrepo beyannamesi düzenlememiz gerekir. Bu ticarette, malı aldığımız ülkedeki firma bize fatura kesmeli, bizde malı sattığımız ülkedeki müşterimize faturamızı kesmeliyiz. Müşterimize keseceğimiz fatura, İngilizce ve KDV ilave edilmeden kesilmelidir.

Ülkemizde kazancımızın vergilendirilmesi amacıyla, kesilecek Türkçe faturanın da, KDV siz olarak düzenlenmesi esastır. Alırken KDV ödemediğimiz için, satarken de ihracat yaptığımız için KDV bu faturalarda yer almayacaktır.

Transit ticaret, bir ticaret şekli olup, ihracat ve ithalat rejimlerine tabi değildir. Bu yüzden herhangi bir şekilde gümrük beyannamesi düzenlenmez. Bu ticaret şekli vergi resim harç istisnasına tabidir. İthalat ve ihracatta uygulanan tüm ödeme şekilleri, transit ticarette de uygulanabilir. Yani peşin ödeme, akreditif, LC ödeme, vesaik karşılığı gibi ödeme şekilleri kullanılabilir. Ülkemizde yerleşik olarak, vergiye tabi çalışan, esnaf odalarına kayıtlı tüm gerçek ve tüzel kişiler transit ticaret yapabilir ve transit taciri olarak adlandırılır.

Transit tacirin malı aldığı satıcıya yaptığı ödeme alış bedeli, alıcıdan tahsil ettiği bedel ise, satış bedeli olacaktır. Bu bedeller ihracat ve ithalattaki ödeme şekillerinden biri ile alış ve satış faturalarının ibrazı ve yazılı talimatla banka kanalıyla ödenmelidir. Uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanmış mallar ile ithalat ve ihracatın yapılması yasak olan ülkelerle transit ticaret yapılamaz.

Transit ticarette, başka ülkeden alınan mallar millileştirilmeden başka ülkelere satılır. Malın satıcıdan alınıp alıcıya ulaşması ile gerçekleşen bu ticarette malın hangi yerlerden sevk edildiğinin bir önemi yoktur. Sadece sevk evrakları malın girdiği ve çıktığı ülke mevzuatlarına göre düzenlenmelidir. Ülkemizde birçok gerçek ve tüzel kişi transit ticaret yolu ile ticaret yapmaktadır. Mevzuatları gereği ihracat ve ithalattan kolay olan bu sistem, yine de ülkemize döviz kazandırmaktadır. Kolay gibi gözükse de, aslında dikkat edilmesi gereken bir çalışmanın ürünüdür.

Global ekonominin gelişmesinde önemli rol oynayan dış ticaret ülkelerin gayri safi milli hasılalarında da önemli bir yer tutmaktadır. Dış ticaret ülkelerin ödemeler dengesi ve cari açıklarıyla doğrudan ilgilidir.

İç Ticaret Nedir?

İç ticaret bir ülkenin sınırları dahilinde farklı bölgeler veya şehirler arasında yerel olarak üretilen ürün ve hizmetlerin ticaretidir. Türkiye’nin farklı iklimlere sahip bölgelerinde her yöreye has farklı tarım ürünleri yetiştirilir ve bu ürünlerin üretildiği yerden diğer bölgelere satılması iç ticareti oluşturur. Örneğin çay ve fındık gibi doğu Karadeniz bölgesinin ikliminde, zeytin ve narenciye gibi Ege ve Akdeniz bölgelerinin ikliminde en verimli şekilde yetiştirilen ürünler, Türkiye’nin diğer bölgelerine satıldığında iç ticaret gerçekleşmiş olur.

Dış Ticaret İşlemleri

İhracat

İhracat ya da dış satım bir ülkede üretilen mal ve hizmetlerin bir başka ülkeye satılmasıdır. İhracat yapılabilmesi için ihracatçının, bulunduğu ülkenin gümrük mevzuatına uygun şekilde ihraç mallarının gümrük işlemlerinin yapılarak gümrük alanının dışına çıkarılması ve ihraç edilen malın alıcısının yani ithalatçısının ise yurt dışından satın alarak ülkeye getirdiği ürünleri, bulunduğu ülkenin gümrük mevzuatına uygun şekilde gümrük alanından ülke içine getirmesi gereklidir. İhracat dolaylı veya dolaysız ihracat olarak iki şekilde yapılabilir.

İhracat Genel Aşamaları

İhracat yapılabilmesi için çeşitli işlemler ve prosedürlerin yerine getirilmesi gereklidir.

Şirket Kurulması: Vergi dairesine kayıt olarak, vergi numarası almak ve vergi mükellefi statüsünün kazanılması.

İhracatçı Birliğine Üyelik: İhraç edilecek ürünlerle ilgili bir ihracatçı birliğine üye olarak ihracatçı sıfatının kazanılması.

Dış Pazarlara Erişim: Pazar araştırması, pazarlama ve tanıtım faaliyetleri yapılarak ihraç edilmesi hedeflenen ürünlerin potansiyel alıcılarına ulaşılması.

Teklif, Sipariş, Proforma Fatura, Satış Sözleşmesi: İhraç edilmesi hedeflenen ürünlerle ilgili fiyat, ödeme biçimi, teslimat süresi ve yöntemini içeren satış tekliflerinin hazırlanarak yurt dışındaki potansiyel müşterilere iletilmesi, söz konusu tekliflerin görüşülmesi, alıcının hazırladığı sipariş formunun alınması, satış koşullarının yer aldığı satış sözleşmesinin hazırlanarak ithalatçı firmaya iletilmesi ve ürünlerin satış sözleşmesinin şartlarına uygun olarak yüklemeye hazır hale getirilmesi.

İhracat Belgelerinin Hazırlanması: Fatura, çeki listesi, gümrük beyannamesi, menşei şehadetnamesi ile ürünün cinsine göre mevzuatın öngördüğü sertifikaların hazırlaması.

Yükleme ve Nakliye İşlemleri: Satış sözleşmesinde belirtilen taşıma yöntemi ve teslim şekline göre, örneğin fabrikada teslim için ürünlerin üretim yerinde yüklemeye hazırlanması ve taşımayı yapacak nakliye şirketine malların taşıma belgesi karşılığında teslim edilmesi. Deniz yoluyla taşınan mallar için konşimento, havayolu ile taşınan mallar için havayolu taşıma belgesi (airway bill) ve karayolu ile taşınan mallar için CMR adı verilen taşıma belgesi nakliye firmasından alınarak alıcıya gönderilmesi.

Gümrükleme: Gümrük müşavirleri ihracatçının verdiği fatura ve çeki listesine dayanarak ihraç edilecek ürünlerin gümrük beyannamesini hazırlar, fatura, konşimento ve diğer istenilen belgeleri gümrük idaresine sunar. Gümrük idaresi belgeleri inceledikten sonra malların gümrük alanından yurt çıkışına izin verir.

Fatura Bedelinin Tahsilatı: İhracat faturası bedeli ithalatçı tarafından ihracatçıya kambiyo mevzuatına uygun muhabir bankalar aracılığıyla transfer edilir.

İthalat

İthalat, başka ülkelerden satın alınan mal ve hizmetlerin ithalat ve gümrük mevzuatına uygun bir şekilde ithalatçının kendi ülkesine getirmesidir. İthalat da ihracat gibi global ticaretin gelişmesine katkıda bulunur. Bedelli, bedelsiz ve geçici ithalat gibi türleri vardır.

İthalat Genel Aşamaları

İthalatın genel aşamaları ihracatın genel aşamalarının tersi yönde yapılmasıdır. İthalat yapılabilmesi için:

İthalatçı Sıfatının Kazanılması: Vergi dairesine kayıt olarak vergi mükellefi olunması ve geçerli bir vergi numarası alınması.

Pazar Araştırması: İthal edilecek mal veya hizmeti tedarik edecek ihracatçıların araştırılarak bulunması.

Teklif Alınması ve Sipariş Verilmesi: İthal edilecek mal veya hizmeti tedarik edecek firmalardan teklifler alınıp değerlendirilerek uygun bulunanlara sipariş verilmesi ve satın alma, nakliye ve teslimat koşullarında anlaşmaya varılarak sözleşme hazırlanması.

İthalat Belgelerinin Düzenlenmesi: İhracatçıdan sağlanan fatura, menşei şehadetamesi gibi ithalat mevzuatında belirtilen belgelerin gümrük ve nakliye işlemlerini gerçekleştirecek firmalara sunulması.

Nakliye: Alım satım sözleşmesine uygun olarak malların yüklenmesi ve nakliyesi için gereken organizasyonların yapılması.

Gümrük İşlemleri: Gümrük müşavirleri ithalatçıdan temin edilen belgelerle ithal edilen malların gümrükten çekilmesi için gümrük idaresine başvurur. İthalat belgeleri gümrük idaresi tarafından incelenir ve ithalatçının, malın cinsine göre ithalat vergisi, KDV ve benzeri ödemeleri yapılmasının ardından söz konusu malların ülkeye girişine izin verilir. İthalatçı veya tayin ettiği gümrük müşaviri ilgili malları gümrükten teslim alır.

Fatura Bedelinin Ödenmesi: Mal veya hizmet bedelinin alım satım sözleşmesi koşullarına uygun olarak aracı banka kanalıyla ihracatçıya transfer edilmesi.

Dış Ticaret Nasıl Yapılır?

İki ülke arasında mal ve hizmet alışverişi olarak tanımlayabileceğimiz dış ticarettin en önemli öğeleri ihracatçı ithalatçı, nakliye ve gümrük işlemleridir. Filli olarak dış ticaret gerçekleşmeden önce ihracatçı ve ithalatçı tarafından, ürün ve hizmetin tedarikçisinin veya alıcısının tespiti için pazar araştırması, sipariş, faturalama, nakliye ve gümrük işlemlerinin organizasyonu gibi hazırlık aşamaları tamamlandıktan sonra filli ihracat ve ithalat gerçekleştirilebilir.

Dış Ticaretin Hazırlık Aşamaları:

• Ürünler, uluslararası tedarikçiler ve alıcılar ve uluslararası dış ticaret mevzuatı hakkında geniş çaplı bir araştırma yapılması,
• Tedarikçi veya alıcının belirlenmesi ve teklif alma veya verme ile ilgili gerekli yazışmaların tamamlanması,
• Dış ticaret konusunda deneyimsiz firmaların dış ticaret firmalarından destek sağlaması,
• Proforma fatura, fiyat, miktar, teslimat, yükleme ve nakliye biçiminin belirtildiği satış sözleşmesinin hazırlanması ve imzalanması.

Fiili İthalat veya İhracat Aşamaları:

• Fatura ve gümrük beyannamelerinin hazırlanması
• Söz konusu ürünle ilgili gerekli ithalat veya ihracat izinlerinin, ürünle ilgili menşei şehadetnamesi ve diğer sertifikaların alınması
• Nakliye, teslimat ve yükleme ile ilgili organizasyonların yapılması
• Gümrük giriş veya çıkış işlemlerinin tamamlanması
• Bankadan akreditif açılması ve garanti mektubu alınarak ihracatçıya iletilmesi
• Sözleşmeye ve kambiyo mevzuatına uygun olarak muhabir banka aracılığıyla ödeme işlemlerinin yapılması

Dış Ticaret Politikası Nedir?

Dış ticaret politikası, ülkelerin dış ticaretlerine ilişkin olarak belirledikleri hedeflere ulaşmak üzere aldıkları önlemler ve yürürlüğe koydukları uygulamalarda oluşur. Dış ticaret politikaları, yerli üreticilerin dış rekabete karşı korunması, ödemeler dengesinin düzeltilmesi ve cari açıkların önlenmesi, genel ekonomik istikrarın sağlanması, iç piyasadaki arz ve talep dengesinin korunması, ekonomik büyüme ve kalkınmanın sürdürülmesi gibi çok çeşitli amaçlarla oluşturulur. Dış ticaret politikalarının uygulamasında temel olarak gümrük tarifeleri ve gümrük tarifleri dışındaki araçlar kullanılır. Gümrük tarifelerinin etkisi tam rekabetçi piyasalarda çoğu zaman istenilen sonuçları vermediği için gümrük tarifesi dışı araçlara daha sık başvurulur.

Gümrük tarifesi haricindeki dış ticaret politikası araçları:

Miktar kısıtlamaları: ithal edilen ürünler için miktar kotası veya kademeli gümrük tarife kotaları getirilir dolayısıyla bir yılda ithal edilen ürün sayısı sınırlanır.

İthalatı Pahalılaştıran Önlemler: Yerli üreticilere vergi indirimi, ucuz kredi ve çeşitli sübvansiyonlar sağlanarak ve ithal ürünlere ek vergiler getirilerek yerli ürünlerin ithal ürünlere karşı rekabetçi üstünlük elde etmesi sağlanır.

İhracatı Teşvik Önlemleri: İhracatta vergi iadesi, ihraç ürünlerinde faktör maliyetlerinin sübvansiyonlarla düşürülmesi gibi ihracatçıya dış piyasalarda daha rekabetçi olabilmesi için teşvikler sağlanır.

Yerli Malı Kullanmayı Özendirici Politikalar: Kamu kuruluşlarında yerli malı kullanma mecburiyeti getirilmesi, yerli malların üstünlüklerini, sağlık ve çevreye olan etkilerini öne çıkarıcı mesajların iletişim kanalları aracılığıyla yayınlaması.

Ambargo: Belirli ülkelere yapılan dış ticarete ambargo uygulanarak, söz konusu ülkeden ithalat veya o ülkeye ihracat yapılması engellenir. Ambargo konulmasındaki hedef söz konusu ülkeyi dış ticarette veya başka konularda istenilen şartlara uymaya zorlamaktır.

Anti-Damping Uygulamaları: Yerli üreticileri, ithal ürünlerin fiyatının çok altında satılmasıyla oluşan haksız rekabete karşı korumak için alınan önlemlerdir. Dünya Ticaret Örgütü 1994 sayılı Anti Damping Anlaması çerçevesinde ülkelere yerli üreticileri korumak için önlemler alma hakkı tanımıştır.

Uluslararası Ticaret Nedir?

Uluslararası ticaret dış ticaret demektir. Dış ülkelere mal ve hizmet satışı veya dış ülkelerden mal ve hizmet satın alınması yani ithalat ve ihracat uluslararası ticaretin alanına girer.

Dış Ticaret Açığı Nedir?

Bir ülkenin mal ve hizmet ithalatına ödediği toplam bedel, ihraç ettiği mal ve hizmetlerden elde ettiği toplam gelirden daha fazlaysa dış ticaret açığı oluşur. İhracat fiyatlarının ithalat fiyatlarından daha düşük olması anlamına gelen dış ticaret haddinin 100’ün altında olması dış ticaret açığının artmasındaki önemli nedenlerden biridir.

Dış Ticaret Açığı Nasıl Hesaplanır?

Dış ticaret açığı dış ticaret dengesi verilerine bakılarak hesaplanır. Dış ticaret dengesi ise mal ve hizmet dengesi hesaplarından oluşur. Mal Dengesi, yurt dışına satılan mallardan elde edilen gelir ile yurt dışından alınan mallar için ödenen bedel arasındaki farktır. Hizmetler Dengesi ise yine aynı şekilde yurt dışına sağlanan her türlü hizmet karşılığında elde edilen gelir ile yurt dışından sağlanan hizmetlere ödenen bedel arasındaki farktır. İthal edilen mal ve hizmet fiyatları miktarlarla çarpılarak toplam ithalat gideri ve ihraç edilen mal ve hizmet fiyatları miktarlarla çarpılarak toplam ihracat geliri hesaplanır.

Toplam mal ve hizmet satışlarından elde edilen ihracat gelirleri ile toplam mal ve hizmet alımlarında oluşan ithalat giderleri arasındaki fark ise dış ticaret dengesini verir. Toplam ithalat tutarı toplam ihracat tutarından fazlaysa dış ticaret açığı, tersi durumda ise dış ticaret fazlası oluşur.

Dış Ticaret Hacmi Nedir?

Bir ülkenin dış ülkelere yaptığı mal ve hizmet ihracatından elde ettiği toplam gelirleri ile dış ülkelerden yaptığı mal ve hizmet ithalatına ödediği toplam bedel ülkenin dış ticaret hacmini gösterir.

Dış Ticaret Fazlası Nedir?

Dış ticaret fazlası toplam ihracat gelirlerinin toplam ithalat giderlerini aşan kısmıdır.

Dış Ticaret Müsteşarlığı Nedir?

Dış ticaret politikalarının tespiti, ihracat, ihracatı teşvik, ithalat, yurtdışı müteahhitlik hizmetleri, ikili ve çok taraflı ticari ve ekonomik ilişkileri düzenlenmesi ve bu konulardaki uygulamaların takibi için 1983 yılında Maliye bakanlığından ayrılarak Başbakanlığa bağlanan Hazine Müsteşarlığına bağlı bir kuruluş olarak kuruldu. Teşkilat, İhracat Genel Müdürlüğü, İthalat Genel Müdürlüğü, Anlaşmalar Genel Müdürlüğü, Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü, Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü, Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü, Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü’nden oluşuyordu.

Hazine Müsteşarlığı’nın adı Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı olarak değiştirildi. Daha sonra 1994 yılında Dış Ticaret Müsteşarlığı Hazineden ayrılarak Başbakanlığa bağlı olarak faaliyetlerini sürdürdü. Dış Ticaret Müsteşarlığı 2011 yılında ekonomi Bakanlığına bağlandı ve son olarak 2018 yılında Başkanlık sistemine geçilmesinden sonra ise Dış Ticaret Müsteşarlığı’na bağlı birimler Ticaret bakanlığına bağlandı.

Dış Ticaret Dengesi Nedir?

Dış ticaret dengesi mal ve hizmet dengesinden oluşur. İhraç edilen mal ve hizmetlerde elde edilen toplam gelirler ile ithalat edilen mal ve hizmetler için ödenen toplam bedellerin birbirine eşit olması durumudur. Diğer bir deyişle ihracatın ithalatı karşılama oranının %100 olması demektir. Bir ülkenin ithalatı, ihracatından fazlaysa dış ticaret açığı, ihracatı ithalatından fazlaysa dış ticaret fazlası oluşur.

Dış Ticaret Haddi Nedir?

Bir ülkenin dış ticaret haddi, 100’ün üzerindeyse o ülke bir birim mal veya hizmet ihraç ettiğinde birden fazla birim mal veya hizmet ithal edebiliyor, 100’ün altında ise bir birim mal veya hizmet ithal etmek için birden fazla birim mal veya hizmet ihraç etmesi gerekiyor demektir. Dış ticaret haddinin 100’ün üzerinde olması ülkenin satın alma gücünün ve ekonomik refahının yüksek olduğunu, 100 altında olması ise dış ticaretin ülkenin ekonomisinin ve satın alma gücünün düşük olduğunu gösterir.

Dış Ticaret Haddi Nasıl Hesaplanır?

Dış ticaret haddi, bir ülkenin bir birim mal veya hizmet ithal etmek için kaç birim mal veya hizmet ithal etmesi gerektiğini gösteren bir veridir. Dış ticaret haddi, ihraç edilen mal ve hizmetlerin ortalama fiyatı ithal edilen mal ve hizmetlerin ortalama fiyatına bölünerek hesaplanır.

Dış Ticaret Mezunu Ne İş Yapar?

Üniversitelerin iki yıllık ön lisans eğitimi sunan dış ticaret bölümlerinden mezun olanlar şirketlerin dış ticaret bölümlerinde ithalat veya ihracat elemanı görevlendirilirler. İthalat ve ihracat ile ilgili pazar araştırması, müşterilerle yazışmalar, banka ve ödeme işlemlerinin takibi, ithalat ve ihracat belgelerinin hazırlanması, gümrük, nakliye lojistik işlemlerinin takibi ve takvime uygun olarak yürütülmesi gibi görevler üstlenirler.

Dış Ticaret Uzmanı Nedir ve Ne İş Yapar?

Dış ticaret uzmanı, şirketlerin dış ticaret işlemlerinin problemsiz yürütülmesi sağlar, ortaya çıkan sorunlara çözüm geliştirir, ihracat ve ithalata konu olan ürün ve hizmetlerin tanıtım, pazarlama, satış, gümrük ve lojistik süreçlerini planlar ve yönetir. Dış ticaret uzmanlarının ithalat ve ihracat mevzuatına tam olarak hakim olması, dış ve iç pazarları çok iyi tanıması, pazarlama, satış, uluslararası ikili ve çoklu ticaret anlaşmaları, uluslararası hukuk ve ticaret konularında bilgili olması, iletişim becerileri ve yabancı müşterilerle iyi iletişim kurabilmek için yabancı dil bilmesi gereklidir.

Dünyanın en büyük lojistik organizasyonu olan Tedarik Zinciri Uzmanları Konseyi’nin (Council of Supply Chain Management Professionals, CSCMP) tanımıyla lojistik; “Müşterinin ihtiyaçları doğrultusunda hizmetler de dahil olmak üzere tüm ürünlerin ve ilgili bilgilerin çıkış noktasından varış noktasına kadar etkili ve verimli bir biçimde taşınması ve depolanması için gerekli prosedürleri planlama, uygulama ve denetleme sürecidir. Bu tanıma içe doğru, dışa doğru, dahili ve harici hareketler dahildir.” Bu açıklamalardan yola çıkarak etrafımızda gördüğümüz tüm ürünlerde lojistikten söz etmemiz mümkündür; fırından alınan ekmekte (unun depolanması lojistiğin bir parçasıdır), gazete bayisinden alınan bir dergide (derginin ve gazetelerin tüm yurt çapındaki bayilere ulaşması için yapılan iç nakliye dağıtımı lojistiğin bir parçasıdır), mağazadan aldığınız gömlekte (yurtdışından alınan ipliğin gümrüklemesinin yapılması lojistiğin bir parçasıdır)… Kısacası lojistik, hayatımızın istisnasız her alanında yer alan son derece önemli bir unsurdur.

Üretim Öncesi Lojistik

İşletmenin üretmiş ve satmış olduğu mal ve hizmetlerde kullandığı ilk madde ve malzemelerin satın alınması ve depolanması faaliyetlerini kapsar.

Üretim Lojistiği

İşletme içerisinde üretimde kullanılacak olan tüm ürünlerin planlanmasını, uygun şekilde yönetilmesini ve bu ürünlerin kontrollü şekilde kullanılmasını kapsamaktadır. Ürünlerin toplanmasından firma içerisinde depolanmasına kadar birçok işlemi kapsamaktadır.

Üretim Sonrası Lojistik

Üretimi tamamlanmış mal ve hizmetlerin müşterilere dağıtım faaliyetlerini kapsar.

Lojistikte Dış Kaynak Kullanımı

Maliyet veya verimlilik gibi çeşitli sebeplerle firmaların lojistik faaliyetlerinin tamamını veya bir kısmını bu konuda uzmanlaşmış firmalara vermeleridir. Mesela yurtiçi ve yurtdışı sevkiyatları olan bir firma, kendisine ait bir gemi olmasını ve bu gemi ile uluslararası deniz nakliyesini gerçekleştirmek istemez mi? veya Türkiye’nin her şehrine aynı gün içinde dağıtım yapacak bir iç nakliye firmasına sahip olup bu firma ile iç dağıtım işlerini yapmak istemez mi? Bu sorunun cevabı ne olursa olsun, cevabı belli olan bir şey vardır ki, o da; her firmanın uluslararası deniz nakliyesini gerçekleştirebileceği bir gemisinin olamayacağı, yine aynı şekilde, her firmanın Türkiye’nin her şehrine aynı gün içinde dağıtım yapacak bir iç nakliye firmasına sahip olamayacağıdır. İşte böyle bir durumda sadece istek değil, aynı zamanda maliyet ve verimlilik gibi nedenlerden dolayı firmalar lojistik faaliyetlerinin bir kısmını veya tamamını, konusunda uzmanlaşmış firmalara devretmekte ve bunun adına da “lojistikte dış kaynak kullanımı” denmektedir. Bu şekilde hareket eden bir firma, kendi esas işine konsantre olarak şirket içi verimliliği de arttırmaktadır.

3 PL (Üçüncü Parti Lojistik)

Lojistikte dış kaynak kullanımındaki sürece verilen isme “3PL” denilir. Bu kavramı biraz daha anlaşılır hale getirmek için niçin 3 sayısının kullanıldığını ifade etmekte fayda var: Burada birinci olan gönderici, ikinci olan alıcı, üçüncü olan ise her iki firma arasında köprü vazifesi gören konusunda uzmanlaşmış lojistik firmasıdır. İşte maliyet ve verimlilik gibi nedenlerle lojistik işinin bir kısmının veya tamamının devredildiği yer üçüncü şirkettir ve bu nedenle ismi 3PL’dir. Mesela gönderici X firması, alıcı Y firmasıdır. X firmasının Y firmasına göndereceği ürünlerin nakliyesini Z firması yapıyordur. Burada bahsi geçen Z firması, X ve Y firmalarının haricinde üçüncü bir firmadır ve bu sebeple bu işlemde 3 PL’in varlığından söz edilir.

LLP (Lead Logistics Provider)

Az önce tanımını yapmış olduğumuz 3PL’in bir sonraki aşamasına verilen isimdir. Konuya bir örnek ile kısaca değinmek gerekirse; bir şirket dış ticaret departmanındaki bir çalışanı tarafından nakliye ve depolama gibi işlerini üçüncü bir şirkete devrediyorsa buna 3PL, bu işleri yapan firmanın çalışan veya çalışanlarını kendi bünyesine katarak bütün lojistik süreçleri bu kişi veya kişilere yaptırıyorsa LLP denilir. Bir başka tanımla LLP, az önce 3 PL’de verilen örnekte yer alan Z firmasının çalışan veya çalışanlarını, X firmasının kendi bünyesine katarak lojistik işlemleri yaptırmasıdır.

Tedarik Zinciri Yönetimi

Lojistikte yer alan sürecin, bütün şirket aktivitelerini kapsayacak şekilde organize edilerek daha ileri aşamalara götürülmesine tedarik zinciri yönetimi denir. Bir diğer deyişle, tedarik zinciri yönetimi; lojistiği içine alan daha geniş bir kavram olup, esas itibariyle lojistiğin şirketin diğer süreçleriyle olan ilişkilerini koordine eden bir süreçtir. “Tedarik Zinciri, bir ürünün hammadde olarak var oluşundan malın tüketiciye ulaştırılmasından sonraki faaliyetlerine kadar hareket ettiği zincirdeki tedarikçi, imalatçı, nakliye, depolama, satış, satış sonrası hizmet dâhil tüm firmaları kapsar. Bu zincirdeki işleyişin, bağımlılık anlayışı içerisinde ve ilişki yönetimiyle düzenlenmesi Tedarik Zinciri Yönetimi adını alır”.

Return Lojistik (Geri Dönüş Lojistiği)

Lojistiği; bir hammaddenin ürün hale getirilip nihai tüketiciye kadar olan ulaşım süreci olarak tanımlayacak olursak, geri dönüş lojistiğini de; bu sürecin tam aksine doğru işleyen bir aktiviteler bütünü olarak görebiliriz. Geri dönüş lojistiği, “Hasarlı, defolu ve ömrünü tamamlamış ürünlerin tamir, bakım, ayrıştırma veya yok etme amacıyla tedarik zinciri içerisinde aksi yönde hareket etmesidir.” Belediyelerin cam şişeleri, plastik malzemeleri apartmanların önündeki çöp konteynerlerinden alıp, çöp atık tesislerine toplamaları ve geri dönüşüm yerlerine göndererek yeniden işlenip kullanılabilir hale getirmelerine; tamir edilemeyecek durumda bozuk veya defolu olan bir ürünün nihai tüketiciden alınarak gerekli ayrıştırmadan sonra ilk nokta olan hammadde işleme tesisine kadar yönlendirilmesine geri dönüş lojistiği denir